Badanie EOS „Ile warte są dane osobowe?”

Dane osobowe w Internecie stały się ważnym towarem. Firmy gromadzą, analizują i interpretują je, aby optymalizować swoje modele biznesowe. Jednocześnie kwestia odpowiedzialnego traktowania danych osobowych i ich poszanowania staje się ważnym tematem publicznej dyskusji. Co konsumenci myślą o udostępnianiu swoich danych i jaka jest wartość danych osobowych? Czy są skłonni sprzedać swoje dane? Czy ludzie w różnych krajach mają inne podejście do danych osobowych? I jak firmy budują zaufanie klientów co do bezpieczeństwa danych?

Odpowiedzi na te pytania przynosi międzynarodowe, reprezentatywne badanie Grupy EOS pod tytułem „Ile warte są dane osobowe?”. Ankieta została przeprowadzona w Internecie wiosną 2020 r. w 17 krajach przez Kantar – jeden z wiodących na świecie instytutów badań rynkowych.

Każdego dnia udostępniamy mnóstwo swoich danych osobowych: dane kontaktowe i personalne, informacje o preferencjach zakupowych, dane konta bankowego czy dane o stanie zdrowia. Pomagają one firmom lepiej zrozumieć potrzeby klientów i szybciej reagować na trendy rynkowe. Dane mają więc wymierną wartość. Jak wynika z badania, większość ankietowanych jest zdania, że firmy powinny płacić za wykorzystywanie danych osobowych. Gdy zapytano ankietowanych o konkretne kategorie danych, okazało się że wielu z nich jest gotowych sprzedać niektóre swoje dane – jednak nie wszystkie.

Niezależnie od kraju większość ankietowanych jest zdania, że firmy powinny w jakiś sposób wynagradzać za wykorzystywanie danych osobowych. Natomiast na pytanie: Czy kiedykolwiek sprzedał(a) Pan/Pani swoje dane? – odpowiedzi były zróżnicowane w zależności od kraju. Ankietowani oczekują od firm rzetelnego traktowania danych osobowych – jeśli ten warunek jest spełniony, wówczas są duże szanse na transakcję.

Co trzecia osoba w Europie i USA deklaruje chęć udostępnienia swoich danych firmom w zamian za określone korzyści. W Rosji jest to nawet połowa ankietowanych. Natomiast na konkretne pytanie o gotowość sprzedania za pieniądze co najmniej jednej danej osobowej pozytywnych odpowiedzi było wyraźnie więcej. Taką możliwość dopuszcza 82% Europejczyków, 75% Amerykanów i 90% Rosjan. Za każdym razem warunkiem jest, że firma gromadząca dane budzi zaufanie konsumenta. Najczęściej wymienianym rodzajem danych, które ankietowani są gotowi sprzedać, są dane o preferencjach zakupowych i informacje kontaktowe. W przypadku danych o kondycji fizycznej czy zdrowiu gotowość ta już nieco spada. Natomiast najmniej chętnie konsumenci podaliby dane swojego konta bankowego czy kart kredytowych. Zaskakujące jest, że ankietowani w różnych krajach bardzo podobnie oceniają wrażliwość różnych rodzajów danych. Natomiast większe różnice pomiędzy krajami widać przy pytaniu, czy ankietowany przynajmniej raz sprzedał swoje dane w zamian za wymierne korzyści.

Uśredniając dane z różnych krajów, więcej niż co szósty ankietowany przynajmniej raz sprzedał swoje dane jakiejś firmie w zamian za określone korzyści. Jednakże pomiędzy krajami występują spore różnice: w Hiszpanii (26%) i Rumunii (24%) takie praktyki są dość częste, podczas gdy w innych krajach Europy południowo-wschodniej jak Słowenia (10%) czy Macedonia Północna (7%) wyraźnie rzadsze.

Ciekawostką jest, że gotowość konsumentów do sprzedania swoich danych (deklaruje ją co trzeci ankietowany) jest częściowo nawet większa niż popyt na taką wymianę ze strony firm, ponieważ tylko około jedna piąta ankietowanych dostała kiedykolwiek taką propozycję. To zatem duża szansa dla firm, aby wykorzystać ten trend – pod warunkiem, że będą umiały wzbudzić zaufanie u konsumentów.

Badanie wykazało, że ankietowani są ogólnie otwarci na udostępnianie swoich danych firmom, do których mają zaufanie. Jednakże właśnie tutaj istnieje duża potrzeba poprawy, ponieważ konsumenci generalnie nie wierzą w rzetelne traktowanie danych osobowych. Największym wyzwaniem dla firm jest zatem odbudowa zaufania klientów w kwestii prawidłowego i transparentnego wykorzystywania danych.

Oprócz braku wiedzy, jak można ograniczyć udostępnianie swoich danych, większość ankietowanych deklaruje również, że często jest po prostu zmuszona udostępnić swoje dane osobowe (Europa: 66%, USA 58%, Rosja 81%). Fakt, że z wielu serwisów i usług można skorzystać w pełnym zakresie tylko po udostępnieniu dużej ilości danych, uzasadnia niski poziom zaufania do firm i ogólny sceptycyzm użytkowników.

Istnieją jednak branże, które cieszą się wyraźnie wyższym zaufaniem klientów w kwestii bezpieczeństwa danych: takim przykładem są przede wszystkim banki (Europa: 54%, USA 56%, Rosja 54%) i internetowe serwisy płatnicze (Europa: 46%, USA 46%, Rosja 58%). Również firmy energetyczne mają relatywnie dobrą opinię (Europa: 39%, USA 38%, Rosja 34%). Z kolei najniższe zaufanie co do rzetelnego wykorzystywania danych deklarują ankietowani wobec firm telekomunikacyjnych, sklepów internetowych i – na szarym końcu – portali społecznościowych i komunikatorów internetowych (Europa: 14%, USA 11%, Rosja 18%). Akurat w tych branżach wciąż tkwi niewykorzystany potencjał i przyszłość pokaże, jakie strategie firm okażą się skuteczne w odbudowie zaufania klientów.

Już dzisiaj dane osobowe są wartościowym towarem i prawidłowe ich wykorzystywanie odgrywa coraz większą rolę. Badanie unaocznia, że konsumenci oczekują rekompensaty za udostępnienie danych osobowych i mają jasne wyobrażenia, które dane udostępniliby wybranym firmom, a których nie. Zatem we wszystkich branżach wzrasta presja na podjęcie działań służących optymalizacji ważnego obszaru biznesowego, jakim jest wykorzystywanie danych osobowych. Wyniki badania dają pierwsze wskazówki, od czego firmy powinny zacząć. Największym wyzwaniem jest odpowiednie reagowanie na sceptycyzm konsumentów zgodnie z zasadą poszanowania danych osobowych i transparentności i budowanie w ten sposób zaufania do bezpieczeństwa danych w cyfrowym świecie. Zaskakujące jest, że w różnych krajach konsumenci deklarują zarówno podobny poziom zaufania do firm, jak i osobiste doświadczenia i opinie. Niezależnie od tego, czy użytkownik jest w Europie, USA czy Rosji – poruszając się w Internecie i korzystając z usług online każdy trafia w podobne otoczenie. Zatem firmy wykorzystujące dane powinny wyjść z inicjatywą, aby wdrożyć odpowiednie działania i zainwestować w zaufanie konsumentów na całym świecie.